W kraju są takie uczelnie jak Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Narodowej w Krakowie czy Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Lesznie, które kształcą świetnych pedagogów. Jak się dostać na studia? Na liście przedmiotów biorących udział w rekrutacji króluje język polski, historia i wiedza o społeczeństwie. – I są to przedmioty, którym warto poświęcić uwagę w szkole średniej – radzi Marta Siedlecka, studentka. – Na naszych studiach dużo piszemy i czytamy. Cenna jest więc umiejętność czytania ze zrozumieniem. Wiedza o społeczeństwie jest przydatna na przedmiotach prawniczych, które są w programie studiów pedagogiki. Ważna jest też historia, ponieważ kluczem zrozumienia zachowań człowieka jest jego wychowanie. Znajomość kontekstów historycznych, kulturowych, tradycji jest tutaj bardzo istotna. Na moim kierunku potrzebna jest umiejętność liczenia i logicznego myślenia, zwłaszcza na przedmiotach jak matematyka dla nauczycieli czy edukacja matematyczna, na której uczymy się nauczać przez gry logiczne. W programie studiów jest metodologia badań społecznych, na której uczymy się jak przeprowadzać badania. Tu występują elementy statystyki, ale sam przedmiot statystyka nie jest obowiązkowy na pedagogice UW.
Liczy się łatwość wchodzenia w interakcje
– Kandydat na studia pedagogiczne powinien mieć przede wszystkim kompetencje społeczne, takie jak chęć pracy z ludźmi, łatwość wchodzenia w interakcje, umiejętność rozwiązywania konfliktów i odporność na stres – mówi Marta Siedlecka. – Ważna jest otwartość, cierpliwość i wytrwałość. Nikt nie będzie też dobrym pedagogiem, jeśli nie będzie miał w sobie empatii, a także nie będzie lubił przekazywać wiedzy, uczyć. Oczywiście, można nauczyć się metod nauczania, ale ciężko jest nauczyć się empatii czy cierpliwości.
Biomedyka, filozofia i teorie pedagogiczne…
W planie zajęć studenta pedagogiki jest wprowadzenie do psychologii, wprowadzenie do socjologii, biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, historia wychowania, teoretyczne podstawy wychowania, psychologia rozwoju człowieka, socjologia wychowania, pojęcia i systemy pedagogiczne, metody badań pedagogicznych. Poza tym duża część zajęć zależy od wybranej specjalizacji – np. na UW ten, kto wybierze pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, będzie miał m.in.: metody pracy z dziećmi, trening komunikacji, profilaktykę uzależnień, poradnictwo społeczno-wychowawcze, warsztat pracy z grupą.
Najtrudniejsze przedmioty? – To na pewno takie, z których najwięcej osób oblewa egzaminy. Do nich należy biomedyka – mówi Marta Siedlecka. – Na tym przedmiocie mamy omawiany cały rozwój fizjologiczny, anatomiczny człowieka i to od okresu prenatalnego do dorosłości. Jest bardzo dużo naprawdę trudnej nauki. Sen z powiek spędza też filozofia, której mamy naprawdę sporo na pedagogice, i to w różnych odmianach, np. filozofia edukacji. Egzamin z tego przedmiotu jest bardzo trudny dla absolwentów szkół średnich, bo wymaga nie tylko znajomości filozofii, ale umiejętności wyciągania wniosków, łączenia teorii filozoficznych. Podobny problem mają studenci na wykładach i zajęciach z teorii pedagogicznych, które wprowadzają do pedagogiki i teoretycznych podstaw wychowania. Tu trzeba wiedzieć, co ma wpływ na wychowanie i wysnuwać wnioski na podstawie teorii pedagogicznych. Dużo się u nas dyskutuje, analizuje. Musimy łączyć teorię z przykładami, które znamy z życia. Liczy się własne zdanie! I to najbardziej szokuje studentów pierwszego roku.
Najciekawsze? Warsztaty!
A jakie są najciekawsze przedmioty? – Dla mnie, mimo trudnego egzaminu, filozofia była bardzo ciekawa, bo można było zażarcie dyskutować z wykładowcą – mówi Marta Siedlecka. – Najciekawsze są wszystkie zajęcia warsztatowe, na którym uczymy się, ale i naprawdę przeprowadzamy lekcje. Do takich zajęć należy z pewnością edukacja teatralna, edukacja plastyczna, gdzie np. uczymy się, jak nauczać o pogodzie wykorzystując do tego plastykę czy teatr. Bardzo fajne są ćwiczenia z projektowania pracy w szkole, projektowania pracy w przedszkolu, no i oczywiście praktyki, których mamy dużo. Odbywają się w szkołach, przedszkolu, domach dziecka, poradniach pedagogicznych, ale też w domach opieki czy firmach coachingowych, eventowych, domach kultury. Atutem mojego kierunku jest to, że pedagogika to nie tylko nauczyciele i praca w szkole a także szereg innych zawodów.
Specjalizacje
Powiedzenie „pedagog od wszystkiego” stało się przeżytkiem, bo inną wiedzą i umiejętnościami powinien dysponować pedagog w przedszkolu, początkowych klasach szkoły podstawowej, inną taki, który będzie pracować z dorosłymi. Dlatego też coraz częściej specjalizację wybiera się już na drugim roku, a nawet w trakcie rekrutacji na studia.
Pedagogika na UW oferuje m.in. specjalności: andragogika, organizacja edukacji dorosłych, pedagogika społeczno-wychowawcza, animacja społeczno-kulturalna, pomoc społeczno-wychowawcza dziecku i rodzinie, pedagogika małego dziecka, pedagogika specjalna i edukacja społeczna, edukacja dla rozwoju społecznego. Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie przygotowuje specjalistów do pracy nauczycielskiej i wychowawczo-opiekuńczej z dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi, dotkniętymi dysfunkcjami w zakresie wzroku, słuchu, niepełnosprawności intelektualnej, mowy, motoryki, funkcjonowania i przystosowania społecznego. Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Lesznie zaś proponuje specjalności: logopedia i terapia pedagogiczna, psychopedagogika i terapia pedagogiczna, pedagogika opiekuńczo-wychowawcza i terapia pedagogiczna, pedagogika resocjalizacyjna i terapia pedagogiczna, doradztwo zawodowe i personalne oraz terapia pedagogiczna, wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna oraz terapia pedagogiczna, opieka nad osobami starszymi z elementami specjalistycznego języka obcego oraz terapia pedagogiczna, socjoterapia i terapia pedagogiczna.
(ramka)
Przedmioty, które liczą się w rekrutacji
Uniwersytet Gdański – język polski, język obcy oraz dwa przedmioty do wyboru spośród: biologia, chemia, filozofia, fizyka/fizyka i astronomia, geografia, historia, historia sztuki, język obcy nowożytny (drugi), matematyka, WOS.
Uniwersytet Jagielloński – dwa przedmioty do wyboru: biologia, filozofia, historia, język obcy, język polski, matematyka, WOS.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – język polski, język obcy.
Uniwersytet Śląski – język polski, język obcy, matematyka i jeden przedmiot do wyboru przez kandydata.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – język polski oraz jeden przedmiot z listy: biologia, geografia, historia, historia muzyki, historia sztuki, wiedza o tańcu, wiedza o społeczeństwie, język obcy, matematyka.
Uniwersytet Rzeszowski – język polski (cz. pisemna i ustna), język obcy.
Uniwersytet Szczeciński – język polski, język obcy oraz jeden przedmiot do wyboru: biologia, geografia, historia, WOS, informatyka.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – język polski, język obcy oraz jeden przedmiot z listy: biologia, chemia, filozofia, fizyka, geografia, historia, historia muzyki, historia sztuki, informatyka, matematyka, WOS.
Uniwersytet Warszawski – język polski, język obcy, matematyka oraz jeden przedmiot z listy: biologia, historia, historia sztuki, WOS, geografia, filozofia.
Uniwersytet Wrocławski – język polski, język obcy i jeden przedmiot do wyboru: historia, biologia, WOS.
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie – język polski.
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie – język polski i obcy, przedmiot do wyboru: matematyka, biologia, chemia, filozofia, fizyka, geografia, historia, historia muzyki, historia sztuki, informatyka, język łaciński i kultura antyczna, WOS.