– Wymień dwa związki frazeologiczne ze słowem „ręka”. Napisz po jednym zdaniu z użyciem każdego z wymienionych przez Ciebie związków.
– Z którą epoką literacką kojarzy ci się termin „symbolizm”? Spróbuj krótko wyjaśnić to pojęcie, podaj też jakiś przykład literackiego symbolu.
– Jak rozumiesz określenie „dulszczyzna”? W jaki sposób to słowo trafiło do języka polskiego?
Zadanie 1:
Wymień dwa związki frazeologiczne ze słowem “ręka”. Napisz po jednym zdaniu z użyciem każdego z wymienionych przez Ciebie związków.
Odpowiedź:
z ręką na sercu
Z ręką na sercu mówię ci, że Agnieszka nie brała udziału w tej kradzieży.
siedzieć z założonymi rękami
Przestań siedzieć z założonymi rękami i weź się do pracy!
Komentarz:
To bardzo proste zadanie. Sprawdza Twoją wiedzę w zakresie podstawowej terminologii służącej do opisu języka. Pamiętaj, że związki frazeologiczne mają stałą budowę i znaczenie frazeologizmu nie równa się sumie znaczeń poszczególnych wyrazów. Dlatego każda zmiana w strukturze takiego wyrażenia jest błędem.
Zadanie 2:
Z którą epoką literacką kojarzy ci się termin “symbolizm”? Spróbuj krótko wyjaśnić to pojęcie, podaj też jakiś przykład literackiego symbolu.
Odpowiedź:
Symbolizm to kierunek najbardziej charakterystyczny dla epoki Młodej Polski. Symbolizm zrywa z opisywaniem świata, odrzuca model literatury tendencyjnej i opisowej. Symboliści chcą wyrażać to, co niewyrażalne. Pragną wyrażać nastroje i myśli za pomocą symboli ukrywających wieloznaczne sensy. Symbolem może być przedmiot (np. złoty róg z Wesela), postać (Chochoł), obraz (finałowy taniec postaci z Wesela).
Komentarz:
Podczas pisania wypracowania wskazane jest, żebyś posługiwał się fachowymi terminami. Powinieneś oczywiście te terminy rozumieć, i w razie potrzeby, umieć wyjaśnić. Nieraz można za to otrzymać dodatkowe punkty…
Zadanie 3:
Jak rozumiesz określenie “dulszczyzna”? W jaki sposób to słowo trafiło do języka polskiego?
Odpowiedź:
Wyraz “dulszczyzna” pochodzi od nazwiska tytułowej bohaterki dramatu Gabrieli Zapolskiej Moralność pani Dulskiej. “Dulszczyzna” to określenie specyficznego, właściwego drobnomieszczaństwu sposobu bycia, charakteryzującego się obłudą moralną, pretensjonalnością i pozerstwem.
Komentarz:
Pytanie po części sprawdza Twoją wiedzę z zakresu historii literatury (i to jest ta łatwiejsza część), a po części sprawdza Twoją umiejętność wyjaśniania. Zauważ, że można było dać dobrą odpowiedź na to pytanie nawet, jeśli się określenia “dulszczyzna” nigdy nie słyszało. Wystarczyło tylko znać dramat Zapolskiej i… umieć wnioskować.
Zadanie 4:
Jakie uczucie wyraża podmiot zacytowanego niżej fragmentu wiersza Bolesława Leśmiana z cyklu W malinowym chruśniaku:
Kto całował twe piersi, jak ja, po kryjomu?
Czy jest wśród twoich pieszczot choć jedna pieszczota,
Której, prócz mnie, nie dałaś nigdy i nikomu?
Odpowiedź:
zazdrość
Komentarz:
Nie każdy erotyk opowiada tylko o miłości… Gama uczuć, których doświadczają kochankowie jest bardzo skomplikowana i szeroka.
Zadanie 5:
Jak został ukazany Bóg w poniższym wierszu Bolesława Leśmiana? Odpowiedz w kilku zdaniach.
Eliasz (fragment)
(…) a Bóg rzekł te słowa:
“Chcę ci wyznać to, czego nie wyznam nikomu.
Świat mój mija się ze mną! Źle mi w moim domu!
Mogłem nieraz przymusić nicość jeszcze młodą
Do uśmiechu w mrok inny! Mrok nie był przeszkodą…
Gdybym dał inny rozkaz, innych snów narzędzie,
Czy byłoby inaczej, niż jest i niż będzie?…”
Odpowiedź:
Leśmianowski Bóg bardzo różni się od tradycyjnego wizerunku Boga chrześcijańskiego. Wyznaje człowiekowi (prorokowi Eliaszowi) własną słabość i bezradność. Nie jest pewny, czy świat, który stworzył jest dobry, zresztą sam czuje się w nim źle. Zastanawia się, czy nie popełnił błędu, może można było stworzyć inny, lepszy świat. Nie jest ani wszechmocny, ani wszechwiedzący.
Komentarz:
Rozwiązanie tego zadania raczej nie powinno sprawić Ci kłopotu. Bóg, spór z Bogiem – to bardzo ważne tematy w poezji i prozie, na pewno nie raz omawiane na lekcjach polskiego. Przy okazji przeprowadziliśmy krótką powtórkę z Leśmiana: dwa najważniejsze tematy jego poezji to właśnie walka z Bogiem i erotyzm!