• Mężczyzna w kulturze – jego wizerunki malarskie i literackie
• Artysta i jego dzieło – przedstaw wybrane dzieła
• O sobie samym – autobiografizm i autocharakterystyka w wybranych dziełach
• Symbolika stroju – omów wybrane dzieła
• Autoportret artysty w literaturze i sztuce
Co mówić?
Anton Raphael Mengs ukazał samego siebie jako myślącego, refleksyjnego człowieka – te cechy podkreśla powłóczysty, „artystyczny” strój. Dzieło wyróżnia się psychologiczną głębią. Artysta przyjaźnił się z Johannem Joachimem Winckelmannem, niemieckim archeologiem i historykiem sztuki, uważanym za prekursora estetyki. Ten uczony propagował miłość do antyku i sztuki starożytnej. Uważał, że sztuka klasyczna odznacza się „szlachetną prostotą i wielkością”. Nakłaniał artystów do kierowania się uczciwością estetyczną i etyczną. Na osobowość i twórczość tego malarza duży wpływ wywarły także pobyty w Rzymie, gdzie zdobył imponującą wiedzę na temat sztuki antycznej.
Francisco Goya, który jest autorem wielu portretów i autoportretów (choć zdecydowanie nie dorównuje w pasji autoportrecisty Rembrandtowi), przynajmniej we wczesnych latach twórczości wzorował się na Mengsie. Później nie wzorował się już na nikim, a jego dzieła wymykają się wszelkim klasyfikacjom. Należał do artystów, którzy czerpali wyłącznie z samych siebie.
Goi na pewno nie można nazwać pięknym – potwierdzają to pokazane tu autoportrety artysty. Choć nie był przystojny, cieszył się pewnymi względami kobiet. Miał głębokie, uważne spojrzenie i dość ładne, ciemne oczy. Na pierwszym autoportrecie ukazał siebie w czarnym, lśniącym berecie – to charakterystyczny element stroju malarza. W późniejszych latach, gdy pogłębiały się choroba i cierpienia artysty, w jego oczach można zobaczyć głęboką depresję.
W jednym z autoportretów Goya sportretował się przy pracy, z paletą i pędzlem w dłoniach. Z uwagą, przenikliwie patrzy na swego modela i na nas, widzów. Historycy sztuki podkreślają, że po mistrzowsku został oddany nie tylko wyraz skupienia na twarzy malarza, ale i jego… kurtka. Przypomnij sobie Dwórki (Las Meninas) Diego Velázqueza. Ten artysta także ukazał samego siebie przy pracy, z paletą w dłoni. Goya szukał inspiracji w dziełach tego mistrza.
Szukaj dalej
Możesz przywołać inne autoportrety Goi – o wielu tu nie wspomniano. Spróbuj także zestawić dzieła Goi z dziełami innych sławnych autoportrecistów (np. z Rembrandtem) i koniecznie z autoportretem Velázqueza.
Obrazy
• Anton Raphael Mengs, Autoportret, Accademia Ligustica di Belle Ami
• Francisco Goya, Autoportret (ok. 1773), kolekcja prywatna, Madryt
• Francisco Goya, Autoportret en pied, kolekcja prywatna, Madryt (fragment)